Het blijft een lastige uitdaging voor organisaties om zich met de toekomst bezig te houden. De waan van alledag zet meestal de toon: lopende projecten en dossiers gaan voor, net als het tegemoetkomen aan de verzuchting van de leden om waar voor hun geld te krijgen.
Vooruitkijken
Nochtans is het cruciaal dat organisaties vooruitkijken. Dat ze een toekomstvisie ontwikkelen op de sector of het beroep waar ze naartoe kunnen werken. Niet noodzakelijk het resultaat is het belangrijkst, maar het proces. En om dat proces zinvol en succesvol te maken, moeten we de leden betrekken. Zij staan niet enkel aan de zijlijn, zij kunnen en – indien op een goeie manier gevraagd – willen hierbij actief en bewust betrokken zijn. Een jaarlijkse visiemeeting, een aftoetsing van het werkjaar aan het strategisch plan of het herijken van de KPI’s in functie van voortschrijdend inzicht zijn niet onbelangrijk, maar al te vaak ingegeven om lopende aandachtspunten op te vangen of bij te sturen. Problemen oplossen bevestigt enkel de bestaande manier van werken, maar creëert zelden zuurstof om de zaken eens helemaal anders aan te pakken. Verenigingsprofessionals spelen hierbij trouwens een belangrijke rol. Zij zijn faciliterende toekomstwerkers en helpen een cultuur van aandacht voor de toekomst mee vormgeven, maar dragen het vooral ook uit naar de leden.
Permanente omgevingsanalyse
De organisatie moet dus een permanente monitoring doen van de buitenwereld om zo info te verkrijgen over ontwikkelingen die een invloed kunnen hebben op de toekomst van de organisatie. Het is belangrijk om dit in te bedden op zowel het bestuursniveau als binnen de operationele werking van de organisatie. Alle medewerkers moeten hun ogen en oren openhouden, bij elk contact met een stakeholder, maar ook met de leden zelf. Dit kan zeker aangevuld worden met formele oefeningen rond stakeholdersmanagement of een omgevingsanalyse van trends.
In de praktijk kan je de toekomstaanpak van organisaties uitzetten tussen deze twee uitersten:
| Visie | Gisteren bepaalt wat we vandaag doen | Morgen bepaalt wat we vandaag doen |
| Strategie | Protectionistisch – behoud van wat goed is | Innovatief – verkennen wat anders/beter kan |
| Aanpak in geval van ‘disruptie’ | Passief/reactief – we grijpen pas in als het nodig is Cultuur van beheersbaarheid |
Proactief – we bereiden ons voor op mogelijke disruptie Cultuur van flexibiliteit en weerbaarheid |
| Toekomstbeeld | Wordt grotendeels vanuit de organisatie zelf gecreëerd op basis van het gekende | Wordt ‘on the fly’ tijdens het proces gevormd |
| Activiteiten | Monitoring, analyse van trends Benchmarking (ifv bevestiging) |
+ Forecasting, visievorming
Actieve ‘verandertrajecten’ – experimenten/labs |
| Rol van de leden | Begunstigden van het proces – worden ingelicht van het resultaat | Actief betrokken in het proces – geven mee vorm aan het proces en dus ook het resultaat |
| Rol van het bestuur | Geruststelling zoeken binnen de eigen grenzen | Openstaan voor het ongekende – grenzen verleggen |
| Rol van de verenigings-professionals | Bewaken externe factoren met als doel die te neutraliseren | Toekomstwerkers > faciliteren de toekomst van de organisatie |
* * *
[De toekomst van verenigingen komt ook uitgebreid aan bod tijdens het Jubileumcongres nav 5 jaar BSAE op 21 november. Het programma vindt u hier: http://www.bsae.be/event/69. Dankzij onze partners kunnen we 50 gratis tickets weggeven aan verenigingsprofessionals om zo kennis te maken met BSAE. (Vul deze code: Promo2018 in bij het veld ‘Opmerkingen’ bij uw inschrijving)]
* * *
Marc Mestdagh 
Een gedachte over “Omdat we het verleden toch niet kunnen veranderen kijken we beter naar de toekomst”