Vorige week mocht ik voor BSAE (Vereniging van Verenigingsprofessionals) een workshop doen over het waarom en vooral het hoe van Expedities, een werkvorm om leden actief in te schakelen in ledenorganisaties (zie vorige artikels hierover*). Al bij al was het een boeiende en leerrijke ervaring. Nieuw is het format niet helemaal, maar vooral de vertaalslag van wat zo’n aparte groep binnen de organisatie doet naar de grotere organisatie (en dus ook de niet-deelnemende leden) blijkt toch een uitdaging.
Format van Expedities
De volgende 10 punten duiden kort de essentie van dergelijke groepen (noem het gerust lerend netwerk, community of practice, kenniskring,…):
- Uitdagende, urgente thema’s met concrete call to action vanuit collectieve ambitie
- Verkenningsfase en strak format: waarom, wie, wat ifv verwachtingen management
- De reis is minstens even belangrijk als de bestemming (die wel richtinggevend is)
- Het proces is co-creatief en zet in op collectieve kracht en kennis van deelnemers
- De facilitator faciliteert, maar heeft ook inhoudelijke kennis/expertise
- Betrokkenheid van deelnemers dankzij veilige omgeving en inspirerende aanpak
- Aandacht voor permanente betrokkenheid (ook tussentijds) en nazorg
- Naast deelnemers zijn ook niet-deelnemers en de organisatie begunstigden
- Het traject kan variëren qua aantal sessies, werkvormen, deliverables
- Een expeditie neemt tijd maar is geen tijdverlies (samen werken aan eigen werk)
Voor wie het aanbelangt
Voor de deelnemers kan je de voordelen van een dergelijk format als volgt samenvatten:
- Groep van gelijkgezinden, betrokken en geëngageerd om samen de reis aan te vatten.
- Specifieke uitdaging (collectieve ambitie). De bestemming is inspirerend en richtinggevend.
- De reis of traject, grotendeels bepaald door de deelnemers zelf en waarbij het proces co-creatief is (inzet van de kracht/kennis van de deelnemers).
- De gids faciliteert en zorgt voor een veilige, inspirerende omgeving en een permanente betrokkenheid (o.m. door eigen en externe expertise in te brengen).
- Het resultaat of ‘outcome’ is er niet enkel voor de deelnemers maar voor alle leden van de community en de organisatie zelf.
Nieuw organisatiemodel
De relevantie van Expedities als format om er binnen ledenorganisaties mee aan de slag te gaan ligt in de logica van het veranderende organisatiemodel van ledenorganisaties.
Waar voorheen de organisatie als dusdanig aan zet was, zien we een wezenlijke verschuiving naar de centrale rol die leden spelen in het creëren van verbindingen tussen mekaar waarbij de organisatie meer de rol van facilitator opneemt dan vastzit in de klassieke command & control modus. Ledenbinding is geen kwestie van binding tussen de organisatie en het lid, maar van leden onderling (zie rode lijnen in het schema). De waarde van de community bestaat dan ook niet langer uit het samenbrengen van zoveel mogelijk gelijkaardige leden, maar wel uit de verbindingen tussen de leden met grote diversiteit – weliswaar geïnspireerd door een zelfde collectieve ambitie.
Expeditie in de praktijk
In de praktijk veronderstelt dat wel een strakke aanpak wat het format betreft – zomaar wat leden samenbrengen en hopen dat er magie ontstaat is verloren moeite. Het verloop van de Expeditie mag dan nog grotendeels door de deelnemers zelf ‘onderweg’ worden bepaald, het proces moet zorgvuldig uitgezet worden zodat ten allen tijde de nodige betrokkenheid gegarandeerd is van alle deelnemers. En dat er bovendien voldoende collectieve energie is om samen de beoogde bestemming te bereiken.
Hoe dat in de praktijk omzetten blijkt uit de ‘werkzaamheden’ tijdens de workshop toch nog niet zo voor de hand te liggen. Er wordt immers nogal wat weerstand verwacht, vanuit de rangen van de organisatie, maar ook vanuit de leden die misschien meer gewoon zijn om te komen luisteren dan actief mee te werken, of vanuit de begeleiders zelf, die zich uitgedaagd voelen om voortdurend te schakelen tussen de rol van expert en facilitator.
In elk geval boeiende tijden voor al wie met leden voor leden het verschil wil maken. De workshop was volzet, maar wordt hernomen op 11 oktober 2019 (zie http://bsae.be/event/90). Daarnaast is BSAE zelf ook van plan om meerdere Expedities op te zetten en wordt er ook een sessie georganiseerd rond het werken met Werkvormen! Wordt vervolgd dus.
* * *
* Vroegere Artikels over Expedities
https://marcmestdagh.be/2018/10/09/expeditie-een-praktijkcase/
https://marcmestdagh.be/2019/04/18/to-community-or-not-to-community/
* * *
Blijf op de hoogte van inzichten door deze blog te volgen – je kan je aanmelden in de rechterkolom. Je krijgt dan een email als ik een nieuw artikel publiceer (2-tal per maand).
Marc Mestdagh 
Een gedachte over “Expedities onderweg”