Facilitator, coach, adviseur, consultant…: what’s in a name?

Het houdt me al jaren bezig hoe mensen omgaan met functies op hun business cards en hoe dat zich dan vertaalt naar wat ze echt doen, en welke andere ‘rollen’ ze  nog opnemen*. Je herkent de openingszin wel: ‘Er staat …., maar eigenlijk heb ik wel meerdere petjes, nl….’. Vanuit mijn perspectief van verenigingsmanagement is dit nog boeiender want heel wat ledenorganisaties – beroepsverenigingen in het bijzonder – houden zich intensief bezig met ‘profiling’, het in kaart brengen van wie de leden zijn, wat ze doen en wat ze nodig kunnen hebben van de organisatie. Dat wat ze doen niet overeenkomt met hun business card maakt het uitdagend.

Consultants

Een aparte categorie die ik in veel ledenorganisaties van professionals tegenkom, en waar het soms moeilijk mee omgaan is, zijn de externe dienstverleners, meestal benoemd als ‘de consultants’. Zij die voor een deel hetzelfde doen als de interne professionals (werknemers binnen een organisatie), maar toch wel bijkomende, vooral commerciële, motieven hebben. In bepaalde gevallen zijn ze eerder complementair of ook wel sterk ondersteunend (bv. trainers). Sommige organisaties laten die externen niet toe, of enkel als sponsor/partner, andere hebben er een aparte ledencategorie en bijgevolg ook afzonderlijke ledenwerking voor. Het blijkt in de praktijk dikwijls een niet zo makkelijke evenwichtsoefening.

Zeg niet zomaar consultant

Als je van dichterbij kijkt moet je vaststellen dat de manier waarop externe dienstverleners, en ik beperk me hier tot de kenniswerkers, hun diensten aanbieden wel heel uiteenlopend is. Een poging tot inventarisatie. Hierbij zijn 3 belangrijke factoren die telkens anders of in een andere combinatie ingevuld worden: (1) is er kennisoverdracht, (2) is de externe dienstverlener betrokken bij de uitvoering en (3) ligt de focus op de professional of op de organisatie zelf.

• Opleiders/lesgevers: zij zorgen voor nieuwe kennis en vaardigheden
• Trainers: zij scherpen datgene wat al verworven is verder aan door te oefenen
• Coaches: in de meeste gevallen gaat het om de begeleiding van een individu al zijn er ook groepscoaches die zich dan buigen over het functioneren van individuen in een team. De persoonlijke uitdagingen en ontwikkeling staan hierbij meestal voorop
• Adviseur/raadgever/consulent: na analyse worden voorstellen geformuleerd om bepaalde organisatie-uitdagingen aan te gaan. De uitvoering ligt niet bij de adviseur, maar hij kan wel meehelpen nadenken over hoe nu best verder gegaan wordt
• Expert: beperkt zijn advies meestal tot één advies en wordt als ‘autoriteit/notoriëteit’ minder vlug in vraag gesteld (bv. gerechtsdeskundige, chirurg)
• Consultant: ondanks enige overlap met adviseurs worden consultants dikwijls ingezet om dingen te doen waar de organisatie zelf geen kennis/capaciteit voor heeft. Er is echter zelden sprake van kennisoverdracht – de organisatie leert het niet zelf te doen: het werk wordt uitgevoerd, de eindverantwoordelijkheid blijft grotendeels bij de opdrachtgever
• Interim manager: kenmerkend is de combinatie van expertise/advies en engagement bij de uitvoering. De verantwoordelijkheid van de uitvoering wordt door de interim manager zelf gedragen
• Trusted advisor: staat heel dicht bij de opdrachtgever en treedt als ‘sparring partner’ op voor zowel persoonlijke als organisatorische vraagstukken
• Facilitator/procesbegeleider: helpt een groep tot oplossingen te komen door verschillende perspectieven te bekijken, zonder zelf inhoudelijk te interveniëren. Doordat er geen kennisinbreng is, is de kennis in principe beperkt tot de groep

Nog eentje

Graag voeg ik er nog een andere ‘rol’ aan toe. Een beetje een mengeling van kenmerken van de voorgaande profielen, maar ik zie in mijn wereld van ledenorganisaties dat er meer en meer vraag is naar dergelijke profielen. Je zou het een variant van de verenigingsprofessional kunnen noemen als je vooral de klemtoon legt op het ‘verbindende’ karakter, nl. samen met de leden, maar eventueel ook externen, bepaalde vraagstukken aanpakken. Hier lees je meer over die nuance van de verbindingsprofessional (https://marcmestdagh.be/2019/07/15/van-verenigingsprofessional-naar-verbindingsprofessional/).

Maar het hoeft niet beperkt te blijven tot de interne verenigingsprofessional. Ook hier kunnen externe dienstverleners hun diensten vermarkten, zowel naar de ledenorganisaties als naar bedrijven of andere organisaties waar vooral ingezet wordt op participatie en co-creatie.

Empowerment Professional

Voorlopig heb ik er de naam Empowerment Professional op geplakt en ik lijst graag ter discussie 7 karakteristieken op.

1. Is professioneel, integer en efficiënt van aanpak, wat moet leiden tot vertrouwen in de samenwerking
2. Zet passende methodieken (werkvormen) in om tot verbinding te komen, zowel binnen de groep als met externen
3. Heeft inhoudelijke kennis en wendt die ook aan zonder daarmee al te sturend te zijn. Hij kan de juiste vragen stellen om de groep vooruit te helpen
4. Werkt aan een collectieve ambitie wat leidt tot zowel persoonlijke voldoening en ontwikkeling als organisatie georiënteerde resultaten
5. Stelt het realiseren van toegevoegde waarde centraal: de taart wordt niet beter verdeeld maar groter gemaakt. Er wordt gewerkt in termen van mogelijkheden (co-creatie)
6. Gaat voor resultaten die maatschappelijk relevant, duurzaam en vooral ‘outcome’ gericht zijn
7. Is bewust van de noodzaak tot levenslang leren en praktijkuitwisseling (o.m. via collega-netwerk of ledenorganisatie)

En nu?

Uiteraard ben ik benieuwd of iemand dit herkenbaar vindt. Vooral facilitatoren zullen misschien kritisch zijn. Nochtans zijn er enkele belangrijke verschillen: de inhoudelijke aanpak die mijns inziens essentieel is om toe te laten de beperking van de kennis van de groep (en ‘group think’) te doorbreken, de creatie van waarde door het aspect tijd (ipv een éénmalige sessie spreken we over een langdurige begeleiding) en het toekomstgerichte karakter (innovatie, nieuwe initiatieven, creatief denken) ipv louter problemen oplossen.

Reacties zijn dus meer dan welkom. Ik probeer ook binnenkort met ‘gelijk- of andersgestemden’ hierover eens een informele meetup te organiseren. Interesse, laat het me weten op marc (at) 2mpact (dot) be.

**********************************

* Enkele oudere artikels hierover:

Over functies als business developer, sales en marketing https://marcmestdagh.be/2016/05/04/business-developer-een-vergeten-groente/.
Over de rolflexibiliteit van freelancers (https://marcmestdagh.be/2017/11/21/de-flexibele-schil-veel-meer-dan-een-hr-uitdaging-voor-zowel-de-zper-als-de-opdrachtgever/
Over het spanningsveld tussen de externe en interne adviseur (https://marcmestdagh.be/2018/06/19/battle-interne-adviseur-vs-externe-adviseur/