Waarom het waarom van een ledenvereniging zo essentieel is

“Wie een waarom heeft waarvoor hij kan leven, kan bijna elk hoe verdragen.”  Deze quote van Nietzsche geldt in het bijzonder ook voor ledenverenigingen. Veelal bestaat er wel een document met daarop de missie en visie maar er gebeurt in de praktijk weinig mee. De praktijk vraagt nu eenmaal directe en concrete inspanningen. Het is dan ook dikwijls een eye-opener als we die missie en visie even naast de activiteiten van de organisatie leggen. Een oefening die ik elke vereniging adviseer minstens jaarlijks eens te doen, bijvoorbeeld naar aanleiding van een reflectiemoment of (inter-)visiemeeting.

Waarom die waarom?

Sommigen vinden het net iets te wollig om veel of lang met die missie/visie-toestanden bezig te zijn. Of er wordt vanuit gegaan dat de ‘raison d’être’ wel – minstens impliciet – gekend is en er een brede consensus is over de visie van de organisatie.

Vreemd genoeg zijn de missie en visie op de eerste plaats essentieel om antwoorden te bieden op de hoe-vragen. Het afstemmen van wat en hoe je de zaken doet op de missie en visie helpt de organisatie zich te focussen op wat wel en wat niet moet gebeuren. Dat betekent dat er makkelijk beslist kan worden over de vele vragen vanuit het bestuur, de leden en externe stakeholders om als organisatie in actie te schieten. Het creëert een zekere rust voor iedereen die betrokken is bij de werking – kiezen is altijd een beetje verliezen, maar bewust kiezen om iets niet (langer) te doen zorgt voor ademruimte voor de zaken waar bewust wel voor gekozen wordt.

Ook het onderscheid tussen de dingen goed doen en de goede dingen doen krijgt hiermee een duidelijk gezicht. Het zal elke bestuurder, vrijwilliger en verenigingsprofessional wel bekend in de oren klinken dat er wel altijd een lijst met ‘todo’s’ blijft openstaan, zodat alle inspanningen die leiden tot het afvinken eerder het doel wordt, dan oordeelkundig omgaan met de impact en het effect van de handelingen – wat overigens een aftoetsing aan de missie/visie is.

Collectieve ambitie

Een andere uitdaging waar veel organisaties mee te kampen hebben is dat er te veel pijlen gericht worden op het organiseren van de organisatie, waardoor aandacht voor missie/visie op de eerste plaats uitgaat naar organisatorische aspecten (goede cijfers, meer leden, 12 newsletters). Om die reden hanteer ik in plaats van de ‘missie van de organisatie’ liever het concept van de collectieve ambitie. Collectief verwijst naar het feit dat een ledenorganisatie er op de eerste plaats voor alle leden moet zijn, maar ook dat iedereen die aan of binnen de organisatie werkt een gedeelde, gemeenschappelijke verantwoordelijkheid draagt en verondersteld wordt hieraan mee te werken. Ambitie heeft een enigszins andere connotatie dan visie & strategie – wat zich meer in de sfeer van management (doelstellingen, kpi’s,..) bevindt. Collectieve ambitie moet inspirerend werken voor iedereen die betrokken is bij de organisatie – niet in het minst dus de leden.

Community Toolbox

Om één en ander op een rijtje te zetten werken we binnen 2Mpact met een Community Toolbox waarin 25-HOE vragen zijn opgenomen die een ledenorganisatie relevant en toekomstbestendig houdt. Centraal daarbij staat de vraag naar het vorm geven van die Collectieve Ambitie. Op het schematisch model hieronder wordt dit niet als een laagje op de organisatie gelegd, maar als grootst gemene deler overheen de betrokken leden. In drie volgende bijdragen ga ik verder in op de andere onderdelen van het model.