De rol van de nieuwe bestuurder 3.0

Als we vanuit het oogpunt van ledenbinding kijken naar het bestuur, plaatsen we die als vanzelfsprekend helemaal bovenaan de piramide van betrokkenheid en vrijwillige inzet. Bestuurders zijn per definitie actieve leden die het beste voorhebben met de organisatie. Nieuwe uitdagingen binnen ledenorganisaties dwingen echter tot het herdenken van de rol van de bestuurder.

Los daarvan is het interessant om zien dat een bestuurder meer en meer de verschillende rollen tegelijk en door mekaar opneemt, wat dan weer een uitdaging kan zijn voor het secretariaat:

• De klassieke rol van de bestuurder als manusje-van-alles. In veel gevallen – waar het secretariaat of bureau klein of onbestaande is – voeren bestuurders ‘operationele’ taken uit die de dagelijkse werking tegemoet komen (zog. executive bestuurders). Ontzorging vanuit andere leden of externe ondersteuning is hier meer dan aangewezen.
• De ideale, klassieke rol van de bestuurder als visie- en strategie bepaler die vanuit zijn inhoudelijke kennis van het beroep of de sector de grote lijnen van de organisatie kan uitzetten. Omdat een groep van mensen die mekaar goed kennen zich graag op het gemeenschappelijke richten, kan externe ondersteuning hierbij wel noodzakelijk zijn. Dit is een interessante en uitdagende taak voor het secretariaat.
• De noodzakelijke, klassieke rol van de bestuurder als toezichthouder op wat er gebeurt binnen de organisatie (meestal de werking van het secretariaat). Hierbij wordt ook meer en meer gezocht naar ‘bestuurscompetenties’, door bijvoorbeeld te werken met externe, onafhankelijke bestuurders of door de bestuurders op te leiden.
• De klassieke rol van de bestuurder als gids. Heel wat organisaties beschikken over een kernbestuur, dagelijks bestuur of bureau bestaande uit bestuurders die van iets dichterbij meehelpen aan het uitvoeren van de strategie, o.m. het houden van de focus en het aansturen van concrete beleidskeuzes inzake standpunten, specifieke projecten, enz. Dit is vooral zinvol om een sterke alignering te bewaren tussen de visie en de dagelijkse werking.
• De moderne rol van de bestuurder als Ambassadeur. De bestuurder wordt verwacht naar buiten toe één van de uithangborden van de organisatie te zijn door actief en zichtbaar aanwezig te zijn bij intern overleg (bv. als voorzitter van werkgroepen en taskforces), externe meetings en events, al dan niet als officiële mandataris of ‘liaison’. Voor de organisatie op zich een uitdaging om met een uniforme stem en beeld naar buiten te komen.
• De nieuwe rol van de bestuurder als verbinder. In de context van ledenbinding wordt de bestuurder gevraagd om nieuwe en bestaande leden te verbinden. De bestuurder beschikt nu eenmaal over een bird’s eye view op de organisatie en kan als geen ander inspelen op de zoektocht van leden naar wat zij van de vereniging kunnen en mogen verwachten. Buddy of zelfs coachingtrajecten zijn daar een mooi voorbeeld van.
• De uitdagende, nieuwe rol van de bestuurder als facilitator. Als verenigingen voor de uitdaging gesteld worden om voor de leden uitzonderlijke toegevoegde waarde te bieden door nieuwe en bijzondere acties en diensten te ontwikkelen, zullen bestuurders zich niet louter als vertegenwoordiger maar als innovator en voorloper moeten gedragen. Dat creëert nieuwe behoeften inzake competenties en vergt een andersoortige inzet van de bestuurders.

In alle gevallen speelt de relatie met de medewerkers op het secretariaat een essentiële rol. Hierbij moet in elk geval afgestapt worden van het klassieke beeld dat het secretariaat enkel uitvoert wat het bestuur beveelt. Meer nog, de tandem kan en moet zo sterk zijn dat het er niet toe doet wie vooraan of wie achteraan zit. Het professionalisme van zowel de bestuurders als de verenigingsprofessionals draagt ertoe bij dat beide partijen hun onderscheidende rol ten volle kunnen spelen en tegelijk mekaar kunnen helpen en aanvullen. Uiteraard vergt dat een goede kennis van mekaars rollen en van de mechanismen en processen die tot een perfecte win-win kunnen leiden.

Een diepgaandere analyse over hoe dit in de praktijk te realiseren, maakt deel uit van de BSAE Masterclass ‘De relatie tussen een directeur (incl. team) en zijn bestuurders – een goed geoliede tandem’.